Sida Loo Yareeyo Cadaadiska Dhiigga: Talooyin Fudud oo Dabiici ah:
Cadaadiska dhiigga (Hypertension) waa xaalad caafimaad oo caadi ah laakiin khatar ah, taasoo keeni karta dhibaatooyin sida wadne xanuun, istaroog, ama xitaa dhaawac maskaxeed. Dad badan oo ku nool caalamka, gaar ahaan dadka waaweyn, ayaa la ildaran cadaadis dhiig oo sareeya iyaga oo aan dareensanayn.
Laakiin nasiib wanaag, waxaa jira siyaabo dabiici ah oo sahlan oo aad si joogto ah u isticmaali karto si aad u xakameyso ama u yareyso cadaadiska dhiigga. Maqaalkan waxaan ku soo bandhigaynaa talooyin caafimaad oo la isku halleyn karo.
✅ 1. Isbeddel ku samee cunadaada
➤ Yaree milixda (salt):
Milix badan waxay kordhisaa cadaadiska dhiigga. Waxaa lagula talinayaa in qiyaasta milixda maalinlaha ah aysan ka badin 5g (hal qaaddo yar).
➤ Cun khudaar iyo miraha:
Khudaarta cagaaran, mooska, avokado, iyo babaayga waxay leeyihiin potassium, taas oo hoos u dhigta cadaadiska dhiigga.
➤ Ka fogaaw cuntooyinka la warshadeeyay:
Cuntooyinka sida chips, suugada diyaarsan, iyo hilibka la shiilay (processed meats) ayaa leh milix iyo dufan badan.
✅ 2. Dhaqdhaqaaq jir ahaaneed samee:
Jimicsigu wuxuu kaalin weyn ka ciyaaraa caafimaadka wadnaha. Ugu yaraan 30 daqiiqo maalin kasta:
Socod deg-deg ah
Baaskiil wadis
Yoga ama taiji (xitaa diinta Islaamka: salaadda joogtada ah waxay u shaqeysaa sida jimicsi fudud)
✅ 3. Iska yaree walbahaarka (stress):
Wabahaarku -ku wuxuu keeni karaa in ( pressure ) ka dhiigga kor u siyado. Isku day inaad samayso:
Neefsasho qoto dheer
Cibaado joogto ah – Qur’aan akhris, duco, salaad
Hurdo ku filan (7–8 saacadood habeenkii)
✅ 4. Ka fogow sigaarka iyo khamriga:
Cabitaanka khamriga iyo sigaarka labaduba waxay dhibaato u keenaan halbowlayaasha dhiigga. Joojintooda waxay si toos ah u caawisaa hagaajinta cadaadiska dhiigga.
✅ 5. Cab biyo badan:
Jirka biyo ku filan helaa wuxuu xoojiyaa wareegga dhiigga, wuxuuna yareeyaa culeyska saaran wadnaha. Isku day inaad cabto 2 litir ilaa labo iyo badh maalintii.
✅ 6. Miisaankaaga ilaali
Culayska xad-dhaafka ah wuxuu kordhiyaa cadaadiska dhiigga. Xitaa inaad dhinto 5kg waxay yeelan kartaa saameyn togan.
Goorma ayaad la xiriireysaa dhakhtar?
Haddii:
Cadaadiskaagu yahay 140/90 mmHg ama ka badan dhowr jeer
Dareento madax-xanuun joogto ah
Dareento daal ama garaaca wadnaha oo aan caadi ahayn
Waxaa fiicaan ama lagama maarmaan ah inaad la xiriirto/ ama aad tagto goobaha caafimaad ee kuugu dhaw.
Gunaanad:
pressure ka dhiigga wuxuu sababi karaa halis caafimaad oo mararka qaar la xakameyn karin. Waxay u baahan tahay joogtaynta nolol caafimaad leh, cunto sax ah, iyo dhaqdhaqaaq. Talooyinkan kore haddii si joogto ah loo raaco, waxay kaa caawin karaan in aad yareyso khatarta cudurrada wadnaha, istaroogga, iyo dhibaatooyin kale oo caafimaad.
Caafimaadkaaga gacantaada ayuu ku jiraa. Qabo dadaal yar si aad u hesho nafis weyn.
Comments